Zeytin Bahçe Tesisinde Arazi Seçimi ve Arazi Hazırlığı

Arazi Seçimi

Zeytin dikilmesi düşünülen tüm arazilerin toprak tahlili yapılır. Tarım İl Müdürlüklerindeki yada özel sektördeki uzman personellerle görüşülerek en uygun arazi seçilir. Bu bizim gübreleme ve ilaçlama maliyetimizi düşürür. Toprak tınlı, killi-tınlı, kireç %5-15 aralığında, organik madde %2-3 oranlarında, tuzluluk ise en fazla % 5 mchos/cm ve ph seviyesi 6-8 olmalıdır.
Taban suyu seviyesi zeytin için uygun olup olmadığı araştırılır, taban suyu 1m’den daha yakın olmamalıdır. İleride ağaçların tam ürüne yatacağı zaman taban suyundan dolayı kuruması istenilmeyen durumdur. Bu seviyeye yakın olan topraklarda drenaj yapılmalıdır.
Arazinin iklim özellikleri çok önemlidir.-7 C nin altındaki soğuklarda zarar meydana gelir, gemlik çeşidi için bu değer –10 C dir. Soğuklama ihtiyacı 600–1000 saat arasında değişmektedir. Arazinin güneye bakması yada güneş ışınlarından maksimum şekilde faydalanması mantar hastalıklarından korunmanın en iyi yoludur.
Su kaynaklarının büyüklüğü ve araziye uzaklığı sulama maliyetleri açısından çok önemlidir.
Kullanılacak olan sulama tekniği seçilmelidir.
Yukarıda tespitler bir bütün içinde değerlendirilmeli en doğru seçim yapılmalıdır.

Arazinin Hazırlanması

Zeytin ağaçlarının kök yapılarının iyi oluşabilmesi için toprak hazırlığı önem arz etmektedir.
Tesis kurulacak arazide varsa büyük taşlar temizlenir, daha sonra derin işlenerek (90–100 cm) sürüm yapılarak kök gelişmesine imkân sağlayacak duruma getirilir.
Taban suyu sorunu varsa topraktaki fazla suyun akıtılması su birikiminin önlenmesi için drenaj yapılır.
Bu işlemler yapıldıktan sonra artık arazi hazır duruma gelmiştir.
Araziye fidan dikmeden önce arazinin farklı yerlerinden üç ayrı derinlikten (0–30) cm, 30–60 cm ve 60–90 cm) toprak örneği alınarak, en yakın yaprak ve toprak analiz laboratuarında analizi yaptırılarak, dikim öncesi verilmesi gereken temel gübre miktarının belirlenmesinde fayda vardır.
Yeni bir tesis kurulmadan önce derin işleme tesviye, drenaj vb. toprak hazırlıklarının tamamlanması gereklidir. Sürüm işlemi, büyük pulluklarla 90-100 cm. derinlikte ve bütün tesis alanını içine alacak bir şekilde yaz sonunda, dikimden hemen önce yapılmalıdır. Bu sürülmüş yerde önce kültivatör daha sonra goble ile tezekler kırılır. Derin sürümden sonra fazla toprak suyunu akıtmak ve yağmurlu mevsimlerde zeytin ağacına zarar verebilecek su birikmelerini önlemek aynı zamanda derinliğe bir havalandırma sağlamak üzere drenaj çok önem taşır. Drenaj materyali olarak geleneksel kayalardan, briket, künk ve plastik borular kullanılarak doğal eğime uygun olarak birinci şebeke döşenir ve ona ikinciler bağlanır. Doğal olarak iyi bir akışa sahip bölgelerde drenaja gerek yoktur. Bütün bu hazırlık çalışmalarından sonra yüzey sularının akışını ve makina kullanımını kolaylaştırmak üzere yüzey tesviyesi yapılmalıdır.
Türkiye zeytinliklerinin büyük bir kısmı meyilli arazide bulunduğundan toprak aşınması sürekli görülmektedir ve yağışlardan yeterince yararlanılmamaktadır. Bu nedenle eğimli ve engebeli yerlerde toprak-su muhafaza tedbirleri alınmadığı sürece diğer bakım tedbirleri etkisiz kalmakta ve ağaçlar gelişmemektedir.
Eğimli zeytinliklerde alınacak önlemler şunlar olmalıdır;
Eğim derecesine göre sırt teras, kanal teras, seki teras gibi çeşitli teraslar yaparsak toprağın ve suyun muhafazasını sağlamak,
Örtücü bitkiler yetiştirmek,
Toprakların kireç ve özellikle organik maddelerle gübrelenerek su tutma kapasitelerini arttırmak.
Genellikle % 5 meyilli topraklarda sırt teras yapılmaktadır. Bu terasın uygulandığı yerlerde balıksırtı işleme yapılmalı gerekirse biraz kazarak topraklar sıra üzerlerine çekilmeli ve sıra arasında bir çöküntü yaratılmalıdır. Ağaçlar bu şekilde sırtlar üzerinde kalacak ve toprak tarafından hemen alınamayan sular sıralar arasına toplanacak ve zamanla toprağa işleyecektir. Sırt teras ile ağaçların tabanında su birikmesi önlenmeli, toprağın daha fazla su alması sağlanmalıdır.
Zeytin Bahçesi tesisinde yer seçimi çok önemlidir.
Zeytin ağacı, nispeten fakir, çoğunlukla kuru alanlarda tesis edilmiş olması ve kurağa dayanıklılığı, diğer ürünlerin yetişemediği alanlarda az ve düzensiz de olsa ürün verebilmesi ile tanınmıştır. Fakat bu, zeytinin böyle bir çevre istediği anlamına gelmemektedir. Zira, zeytin yüksek verimli ve sulanabilen alanlarda daha iyi gelişmekte ve daha kaliteli ürün vermektedir. Ülkemizde zeytinciliği geliştirmek için eski zeytinliklerin daha ekonomik duruma getirilme çalışmaları yanında, yeni tesislerinde entansif tesisler olarak kurulmasına çalışılmalıdır.
—Zeytinin diğer ürünlerle rekabet edebilmesi ve üreticiye en yüksek fayda sağlayabilmesi amacıyla “entansif” bir tesis kurulabilmesi için;
—Yeni tesislerde ağaçların verimsiz devresini mümkün olduğunca kısaltmaya çalışmak,
—Verimlilik potansiyelinin daha fazla olacağı çevrelerde tesis etmek,
—Mekanizasyona uygun bahçeler kurarak üretim masraflarını en aza indirmek,