Toprağın üzerini örtmekte kullanılan tüm materyallere malç adı verilir. Toprak yüzeyinin ışık geçirmeyen bir materyalle örtülmesi işlemine de malçlama denilir. Bu yöntemde toprak yüzeyi ışık geçirmeyen bir materyalle örtülü olduğu için yabancı ot tohumları çimlenip toprak yüzeyine çıkamaz, çıksa bile fotosentez yapamadıkları için yaşamlarını devam ettiremezler. Bu bakımdan malçlama, ilaç kullanılmadan gerçekleştirilen en başarılı yabancı ot kontrol yöntemlerinden biri, hem de önemli bir bitkisel üretim bileşeni olarak karşımıza çıkmaktadır.
Malçlama amacıyla günümüzde daha çok siyah naylon (polietilen) örtüler kullanılmakla birlikte, organik ve inorganik pek çok materyal malçlama amacıyla kullanılabilir.
Organik Malç Materyalleri
Çok kullanılan ve kolaylıkla elde edilebilen materyaller; tahılların sap ve samanı, kuru ot, ağaç yaprakları, (özellikle iğne yapraklar ve humus), öğütülmüş budama artıkları, fındık kabukları, çam kozalakları, biçilmiş çim, ot kırpıntıları, testere talaşı, odun kırıntıları, ufalanmış ağaç kabukları, hızar tozu, mısır koçanı, posa ve gübre, yerfıstığı kabuğu, pirinç kabuğu, şeker kamışı artığı, ayçiçeği kabuğu ve kurutulmuş bataklık yosunları (turba) gibi materyallerdir.
İnorganik Malç Materyalleri
Taş, kum, çakıl, kül, toz, toprak, kiremit parçaları, mermer artıkları gibi materyallerdir. Kâğıt artıkları, karton ve gazeteler, plastik örtü, plastik parçaları, plastik köpük, alüminyum tabaka, asfalt ve petrol eriyikleri sentetik malçlardır. PVC plastik malzeme artıkları, plastik malzeme (naylon), Polietilen ve polivinilklorür gibi çeşitli plastik materyaller ve yabancı otun gelişmesini engelleyen treillis (kumaş, yün vb. dokunmuş zemin örtüsü), ponza bu amaçla kullanılabilir. Plastik materyaller siyah, beyaz, şeffaf, kırmızı ve çeşitli renklerde olmaktadır.
Malç uygulamaları kışa girmeden hemen önce yapılabildiği gibi, yaz başlangıcında da yapılabilmektedir. Yeni kurulan bahçelerde fidanlar dikilir damla sulama boruları döşenir, üzerlerine de malç materyalleri serilir. Kurulu bahçelerde ise, yabancı otlar temizlendikten sonra organik malç materyalleri (sap, saman, ağaç kabukları, talaş gibi) ağacın her iki yanına eşit genişlik ve kalınlıkta sıra üzerini kapsayacak şekilde serilmelidir.
Malçın, fide dikiminden sonra veya tohumlar çimlenip toprak yüzeyine çıktıktan yaklaşık 10 cm boya eriştiğinde uygulanması en iyi olanıdır. Meyve ağaçları için kök çevresine serilerek uygulanabilir. Çok büyük bir malç tabakası köklerin çürümesine neden olabilir, bu yüzden yüksekliğinin 8 santimetreden fazla olmaması önemlidir. Yabancı otların hava alamaması ve sürdürülebilirlik açısından 5 cm idealdir.
Malç serilmeden önce; toprağı sulamak ve yabani otlar ve taşlardan ayıklamak ve gerekli görüldüğü durumlarda gübrelemek işlemin daha da faydalı olmasını sağlar.
Malç uygulamasının faydaları nelerdir?
Malçlama, toprak yüzeyinden buharlaşmayı önemli ölçüde azalttığı için toprağın çeşitli derinliklerinde bulunan tuzların yüzeye doğru hareketini de yavaşlatır. Malç kullanımı bu yönüyle toprakta tuzluluk oluşumunu engelleyici bir etkiye sahiptir diyebiliriz. Bu özellikle kumlu yüzeylerde ve kuru iklime sahip bölgelerde önemlidir.
Toprak sıcaklığını nispeten sabit tutar ve bitki köklerini aşırı ısınmadan korur.
Soğuk alanlarda kullanılacak koyu renkli malçlar toprak sıcaklığını arttırır. Toprak sıcaklığının artması ile bitki kökleri daha iyi gelişir ve bu durum büyümeyi teşvik eder.
Organik malç, solucanların yaşamı ve toprağın diğer faydalı sakinleri için iyi koşullar yaratır.
Koruyucu giysi, humus kaynağı olarak işlev görür ve böylece bahçedeki toprağın verimliliğini artırır.
Doğru malç malzemesi olarak kullanılırsa dekoratif bir kaplama olarak hizmet verebilir.
Malç uygulamaları toprak nemini uzun süre muhafaza ettiğinden sulama miktarı azaltılmış, sulama aralığı da artırılmış olur. Toprak yüzeyinde kaymak tabakası oluşmaz.
Malç materyalleri toprağı sürekli nemli tutuğundan su alımında kökler daha az enerji harcar. Bunun sonucunda meyvecilikte meyve kalitesi, erkenci ve toplam meyve verimi artar.
Farklı özelliklere sahip malç materyalleri toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerini iyileştirir. Organik içerikli malçlar zamanla ayrışıp çürüyerek toprağı humus ve organik maddece zenginleştirir. Canlı malç olarak toprağa azot kazandırabilen ve toprak yüzeyini örten baklagiller (yonca, fiğ, korunga, bakla vb.) ekilebilmektedir. Bunların yanında tatlı patates, çilek, balkabağı gibi gelir getirici bitkiler de iklim şartlarına ve toprak yapısına göre bu amaçla kullanılabilmektedir.
Malç uygulamaları güneş ışığını engelleyerek, yabancı otların tohumlarının çimlenmesini ve otların gelişmesini önler. Böylece çapa yapılmasına ihtiyaç duyulmaz. Bu uygulama aynı zamanda doğrudan güneş ışınlarını azalttığı ve nem tutuğu için topraktaki biyolojik aktiviteyi de teşvik eder.